Chào các bạn học sinh, sinh viên thân mến! Mình là Jasper Minh Khôi, một giảng viên Địa lý với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giảng dạy và nghiên cứu. Hôm nay, mình sẽ "đồng hành" cùng các bạn trong một "chuyến phiêu lưu" khám phá khí hậu Việt Nam, đặc biệt là phần lãnh thổ phía Nam.
Chắc hẳn trong các bài kiểm tra, các bạn thường gặp phải câu hỏi "phát biểu nào sau đây không đúng với khí hậu của phần lãnh thổ phía Nam nước ta?". Để "bắt bài" loại câu hỏi này, chúng ta cần nắm chắc kiến thức về đặc điểm khí hậu của từng vùng miền. Vậy thì còn chần chừ gì nữa, hãy cùng mình "khám phá" ngay thôi nào!
I. Giới Thiệu Chung Về Khí Hậu Việt Nam: "Nóng ẩm" và "muôn màu"
1. Vị trí địa lý: "Chìa khóa" cho khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm
Việt Nam nằm ở bán đảo Đông Dương, thuộc khu vực Đông Nam Á, có hình chữ S kéo dài từ Bắc xuống Nam. Vị trí địa lý này khiến Việt Nam nằm hoàn toàn trong vùng nhiệt đới bán cầu Bắc, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của gió mùa. Vì vậy, khí hậu Việt Nam mang đặc điểm nhiệt đới gió mùa ẩm.
2. Đặc điểm chung: "Nóng ẩm" và "thay đổi"
Khí hậu Việt Nam có những đặc điểm chính sau:
-
Nhiệt đới gió mùa ẩm: Nhiệt độ trung bình năm cao, lượng mưa dồi dào, độ ẩm cao.
-
Phân hóa đa dạng: Khí hậu thay đổi theo vĩ độ, địa hình, dẫn đến sự khác biệt giữa các vùng miền.
3. Các miền khí hậu: "Chia đôi" đất nước
Dựa trên đặc điểm khí hậu, Việt Nam được chia thành hai miền khí hậu chính:
-
Miền khí hậu phía Bắc: Từ Bắc trở vào đến dãy Bạch Mã.
-
Miền khí hậu phía Nam: Từ dãy Bạch Mã trở vào Nam.
Sự khác biệt giữa Đông Bắc và Tây Bắc:
Trong miền khí hậu phía Bắc, vùng núi Đông Bắc và Tây Bắc cũng có những nét khác biệt do ảnh hưởng của địa hình. Đông Bắc có mùa đông lạnh hơn, kéo dài hơn, trong khi Tây Bắc có mùa hạ nóng hơn, khô hơn.
II. Đặc Điểm Khí Hậu Phần Lãnh Thổ Phía Nam: "Nắng gió" phương Nam
1. Phạm vi: "Nửa dưới" hình chữ S
Phần lãnh thổ phía Nam bao gồm Tây Nguyên và Nam Bộ, từ dãy Bạch Mã trở vào.
2. Kiểu khí hậu: "Cận xích đạo" gió mùa
Khí hậu phía Nam mang tính chất cận xích đạo gió mùa, chịu ảnh hưởng của gió mùa và vị trí gần xích đạo.
3. Đặc điểm: "Nóng ẩm" quanh năm
-
Nhiệt độ cao quanh năm: Nhiệt độ trung bình năm trên 25 độ C, biên độ nhiệt nhỏ.
-
Hai mùa rõ rệt: Mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 10) và mùa khô (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau).
-
Mưa nhiều: Lượng mưa trung bình năm cao, phân bố không đều.
-
Độ ẩm cao: Độ ẩm trung bình trên 80%.
-
Ít bão: Ít chịu ảnh hưởng của bão so với miền Bắc.
III. So Sánh Khí Hậu Hai Miền Bắc - Nam: "Bắc - Nam" "mỗi người một vẻ"
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
IV. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Khí Hậu: "Muôn vàn" yếu tố tác động
-
Vị trí địa lý: Vị trí vĩ độ thấp khiến miền Nam có nhiệt độ cao hơn miền Bắc.
-
Gió mùa: Gió mùa Tây Nam mang theo nhiều hơi ẩm, gây mưa nhiều cho miền Nam.
-
Địa hình: Dãy núi Trường Sơn chạy dọc theo lãnh thổ gây ra sự chênh lệch khí hậu giữa Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung Bộ.
-
Dòng biển: Dòng biển nóng Bắc xích đạo làm cho nhiệt độ nước biển miền Nam cao hơn, góp phần tăng độ ẩm.
V. Câu Hỏi Thường Gặp
1. Tính chất nhiệt đới của khí hậu nước ta được quy định bởi?
Tính chất nhiệt đới của khí hậu nước ta được quy định bởi vị trí địa lý nằm hoàn toàn trong vùng nhiệt đới bán cầu Bắc.
2. Nhận xét nào sau đây không đúng với thay đổi nhiệt độ theo Bắc - Nam ở nước ta?
Nhiệt độ trung bình năm giảm dần từ Bắc vào Nam là nhận xét không đúng. Thực tế, nhiệt độ tăng dần từ Bắc vào Nam.
3. Phát biểu nào sau đây không phải là đặc điểm của phần lãnh thổ phía Bắc nước ta?
Phát biểu "có mùa khô kéo dài" không phải là đặc điểm của phần lãnh thổ phía Bắc nước ta. Đặc điểm này thường thấy ở miền khí hậu phía Nam.
4. Đặc điểm nào sau đây không đúng với thiên nhiên vùng biển và thềm lục địa nước ta?
Đặc điểm "thành phần loài động, thực vật nghèo nàn" là không đúng. Vùng biển Việt Nam có độ muối trung bình, thành phần loài sinh vật phong phú và đa dạng.
5. Phát biểu nào sau đây không đúng với khí hậu phần lãnh thổ phía Bắc nước ta?
Tương tự như câu 3.
6. Phát biểu nào sau đây đúng với thiên nhiên của phần lãnh thổ phía Bắc nước ta?
Phát biểu "có mùa đông lạnh" là đúng với thiên nhiên của phần lãnh thổ phía Bắc nước ta.
7. Phần lãnh thổ phía Bắc không phổ biến thành phần loài nào sau đây?
Các loài sinh vật nhiệt đới ẩm thường không phổ biến ở phần lãnh thổ phía Bắc.
8. Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu cho vùng lãnh thổ phía Nam là?
Rừng ngập mặn là cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu cho vùng lãnh thổ phía Nam.
VI. Kết Luận: Khí hậu Việt Nam - "Muôn màu" và "đa dạng"
Khí hậu phần lãnh thổ phía Nam nước ta mang đậm tính chất cận xích đạo gió mùa, với nhiệt độ cao quanh năm, hai mùa rõ rệt và lượng mưa dồi dào. Sự khác biệt về khí hậu giữa hai miền Bắc - Nam tạo nên sự đa dạng sinh học và cảnh quan thiên nhiên độc đáo cho Việt Nam. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn "bỏ túi" thêm nhiều kiến thức bổ ích về khí hậu nước ta!
