I. "Gia Trưởng" - Thuật Ngữ Không Còn Xa Lạ
Jasper Minh Khôi tin chắc các bạn đã từng nghe qua từ "gia trưởng" rồi đúng không? Ngày nay, khi nhắc đến "gia trưởng", chúng ta thường nghĩ ngay đến những người đàn ông độc đoán, áp đặt và coi thường phụ nữ. Nhưng thực ra, từ này có nguồn gốc từ xa xưa, bắt nguồn từ Nho giáo và gắn liền với xã hội phong kiến.
-
Theo nghĩa gốc, gia trưởng đơn giản là người đứng đầu gia đình, có trách nhiệm nặng nề trong việc chăm lo cho vợ con.
-
Tuy nhiên, theo thời gian, "gia trưởng" dần mang ý nghĩa tiêu cực, chỉ những người có tư tưởng lạc hậu, xem thường phụ nữ và luôn muốn kiểm soát mọi thứ.
Ngay cả Từ điển Đại học Cambridge cũng định nghĩa gia trưởng (paternalism) là "hệ thống mà một số cá nhân nắm giữ quyền lực và có xu hướng hành động, suy nghĩ hoặc đưa ra quyết định thay mặt cho người khác, thường buộc người khác phải hành động theo ý muốn của họ."
Vậy nên, chúng ta cần phân biệt rõ hai nghĩa của từ "gia trưởng" để tránh hiểu lầm nhé!
II. "Gia Trưởng" - Khi "Lời Nói" Trở Thành Gánh Nặng
Gia trưởng biểu hiện rõ nét nhất trong cuộc sống gia đình. Một người gia trưởng thường:
-
"Một tay che trời": Quyết định mọi việc lớn nhỏ mà không cần hỏi ý kiến các thành viên khác trong gia đình.
-
"Nắm chặt hầu bao": Kiểm soát chặt chẽ tài chính, không cho vợ/con tự do chi tiêu.
-
"Ép con vào khuôn": Bắt ép vợ/con phải làm theo ý mình trong mọi việc, từ học hành, làm việc đến chọn bạn mà chơi.
-
"Lời nói như dao găm": Thường xuyên dùng lời lẽ xúc phạm, thậm chí thượng cẳng chân, hạ cẳng tay với vợ con.
Không chỉ trong gia đình, gia trưởng còn "len lỏi" ra cả xã hội:
-
"Ta đây là nhất": Luôn cho mình là đúng, coi thường ý kiến của người khác, đặc biệt là phụ nữ.
-
"Kẻ cô độc": Khó hợp tác, làm việc nhóm vì tính cách độc đoán, không chịu lắng nghe.
III. Nhận Diện "Gia Trưởng" Qua 3 "Gương Mặt"
Làm thế nào để nhận biết một người có tư tưởng gia trưởng? Rất đơn giản, chúng ta chỉ cần quan sát "3 gương mặt" của họ:
-
"Gương mặt suy nghĩ": Luôn cho mình là trung tâm vũ trụ, là người duy nhất đúng đắn. Suy nghĩ của người khác chỉ là "gió thoảng mây bay".
-
"Gương mặt lời nói": Thường xuyên áp đặt, ra lệnh, phán xét, chỉ trích. Họ "kém duyên" đến mức ít khi lắng nghe và chia sẻ.
-
"Gương mặt hành động": Kiểm soát, hạn chế tự do của người khác. Thậm chí, có xu hướng sử dụng bạo lực (lời nói hoặc hành động) để đạt được mục đích.
IV. Hậu Quả "Đắng Lòng" Của Gia Trưởng
Gia trưởng không chỉ gây "tổn thương" cho người khác mà còn "phản tác dụng" lên chính bản thân người gia trưởng.
-
Với bản thân: Cô lập bản thân, gặp khó khăn trong việc hòa nhập với mọi người, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội.
-
Với gia đình: Mất đi sự hòa thuận, ấm áp, gây tổn thương tâm lý cho vợ/con, ảnh hưởng đến sự phát triển của con cái.
-
Với xã hội: Cản trở sự phát triển bình đẳng giới, gây mất cân bằng xã hội.
V. Phụ Nữ - "Nạn Nhân" Hay "Thủ Phạm" Của Gia Trưởng?
Nhiều người cho rằng gia trưởng chỉ có ở nam giới. Nhưng sự thật là, gia trưởng là một tư tưởng "phi giới tính", nó có thể tồn tại ở cả nam và nữ.
Ví dụ, một người mẹ ép buộc con cái phải học theo ngành nghề mà mình mong muốn, kiểm soát chuyện tình cảm của con, hay coi thường chồng vì thu nhập thấp hơn mình... đều là những biểu hiện của gia trưởng.
VI. "Cắt Đứt" Gia Trưởng Bằng 3 "Liều Thuốc"
Vậy làm thế nào để "cắt đứt" tư tưởng gia trưởng? Dưới đây là "3 liều thuốc" mình muốn "kê đơn" cho các bạn:
-
"Thuốc bổ não": Nâng cao nhận thức về bình đẳng giới, hiểu rõ giá trị của sự tôn trọng và chia sẻ trong các mối quan hệ.
-
"Thuốc bổ tai": Rèn luyện kỹ năng lắng nghe, thấu hiểu và tôn trọng ý kiến, quan điểm của người khác.
-
"Thuốc đặc trị": Trong trường hợp "bệnh nặng", hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý để được tư vấn và điều trị kịp thời.
VII. Giải Đáp Những "Câu Hỏi Hóc Búa"
Mình biết các bạn còn rất nhiều thắc mắc về gia trưởng. Vậy nên, mình đã tổng hợp một số "câu hỏi hóc búa" và "lời giải đáp" ngay sau đây:
-
Gia trưởng là gì wikipedia?
-
Gia trưởng tiếng Anh là gì? Paternalism
-
Gia trưởng là gì meaning? Gia trưởng là tư tưởng đề cao vai trò của một cá nhân (thường là nam giới) trong gia đình và xã hội, thường đi kèm với sự áp đặt, kiểm soát và coi thường người khác.
-
Gia trưởng mới lo được cho em là gì? Đây là một câu nói "viral" trên mạng xã hội, thể hiện quan điểm "lạc hậu" về vai trò của nam giới trong gia đình. Tuy nhiên, chúng ta cần phản biện quan điểm này và hướng đến sự bình đẳng trong các mối quan hệ.
-
Gia trưởng có tốt không? Chắc chắn là không rồi! Gia trưởng mang ý nghĩa tiêu cực và gây ra nhiều hậu quả xấu cho cả cá nhân, gia đình và xã hội.
-
Đàn ông gia trưởng? Đàn ông gia trưởng thường có những đặc điểm như: độc đoán, áp đặt, kiểm soát, coi thường phụ nữ, thiếu kỹ năng lắng nghe và chia sẻ.
VIII. Lời Kết
Gia trưởng là một "vấn nạn" trong xã hội, cản trở sự phát triển bình đẳng và hạnh phúc của mỗi người. Hãy cùng nhau "nói không" với gia trưởng và xây dựng những mối quan hệ lành mạnh, tôn trọng và chia sẻ bạn nhé!